نمایش متهم
عدالتی در سایه قضاوت‌های انسانی
قضاوت یا حقیقت؟ نگاهی به نمایش «متهم»
حرف آخر رو اول بنویسم، دیدن این نمایش توصیه میشه.
برای عزیزانی که نمایشنامه متهم جفری آرچر، بریتانیایی رو نخوندن خلاصه و مختصر می نویسم: نمایش متهم یه درام تعلیقی با روایتی غیرخطی و استفاده از بازگشت به گذشته هست. آرچر با حفظ تعلیق، حقیقت ماجرا رو تا پایان افشا نمیکنه و از مخاطب میخواد که درباره گناهکار بودن یا بی‌گناهی شخصیت اصلی تصمیم بگیرن.
شخصیت‌پردازی در این نمایش قوی هستش و هر شخصیت دارای لایه‌هایی از ابهام هستند که سهیل شیخ متولی در مقام کارگردان به خوبی تونسته از عهده اش بر بیاد.
بنظرم این نمایش به موضوع قضاوت زودهنگام تأکید داره و یکی از پیام‌های کلیدی اون دقیقاً اینه که چگونه ما انسان‌ها اغلب با شواهد ناقص یا پیش‌فرض‌های ذهنی خودمون، به قضاوت درباره دیگران می‌پردازیم.
مظنون همدلی: از بازی تا باور در «متهم»
دکتر شروود با بازی خوب ایمان رئیسی تونسته شخصیتی مرموز و دوپهلو؛ گاهی مظلوم و گاهی مشکوک رو به خوبی ارائه کنه.
قاضی دادگاه رفتاری بی‌طرف و منظم داره، شخصیتش نقش مهمی در هدایت جریان دادگاه و تأکید بر مسئولیت هیئت منصفه ایفا میکنه. سعید کاظمی با صدای خوب و بازیش تونسته به خوبی از عهده نقش بر بیاد.
مظنون همدلی: از بازی تا باور در «متهم»
دادستان با بازی درجه یک سرکار خانم سحر مشرفی، خیلی تلاش میکنه گناهکاری دکتر شروود رو ثابت کنه. از شواهد برای ایجاد یک روایت قوی علیه متهم استفاده میکنه. بنظر نماینده تعصب یا اصرار بر یک سویه خاصه. به خوبی نشون دادن که چگونه شواهد میتونه به شیوه‌ای انتخاب بشن که دیدگاه خاصی رو تقویت کنه.
وکیل مدافع، از دکتر شروود دفاع میکنه و تلاش میکنه بی‌گناهیش رو ثابت کنه و شک و تردید رو در دل مخاطب و هیئت منصفه ایجاد کنه. و چه زیبا و ماهرانه سهیل شیخ متولی عزیز تونسته تغییر جهت بده به افکار هیئت منصفه.
هر شاهد، یک پرده؛ هر سکوت، یک شک
بازپرس پرونده و شاهدان، با بازی های درجه یک سرکار خانم پونه قدیری، مجتبی امدادی عزیز، مجید اکبری عزیز و سعید شفیعیان عزیز تونستند این پازل پر از ابهام رو مبهم تر کنند.
هر شاهد انگیزه‌ها، تعصبات یا حتی حافظه ناقصی داره که روایت رو تحت تأثیر قرار میدن.
شهادت‌ها به‌جای شفاف‌سازی حقیقت، ابهام بیشتری ایجاد می‌کنند.
شاهدان نشون میدن که حقیقت همیشه از طریق روایت‌های انسانی ناقص به دست میان.
واقعیت، روایت، و قضاوت: سه‌گانه‌ای در «متهم»
مخاطبین (هیئت منصفه) بی‌طرف نیستند و هر فرد با پیش‌فرض‌ها و تعصبات خودش قضاوت میکنه.
نتیجه تصمیم اونها هر بار میتونه متفاوت باشه، زیرا انسان‌ها به‌طور طبیعی تحت تأثیر احساسات و اطلاعات ناقص قرار می‌گیرند.
مخاطب به عنوان هیئت منصفه، تجربه‌ای واقعی از چالش‌های قضاوت انسانی داره و متوجه میشه که عدالت اغلب پیچیده‌تر از اونچیزی هست که به نظر میرسه.
تغییر نورپردازی برای ایجاد حس ابهام یا استفاده از موسیقی زنده برای برجسته کردن تنش در لحظات کلیدی به تشدید تأثیر روانی موضوع کمک خوبی کرده.
وقتی صحنه دادگاه، آیینه جامعه است
یه پیام به مخاطبینی که از این نمایش دیدن می کنند:
نمایش به مخاطب یادآوری میکنه که قضاوت سریع درباره افراد ممکنه اشتباه باشه، زیرا حقیقت همیشه واضح یا کامل نیستش. این درس به‌ویژه در زندگی روزمره، جایی که تصمیم‌گیری‌های اشتباه میتونه عواقب جدی داشته باشه، اهمیت داره.
همه چیز آن‌طور که می‌بینید نیست…
امیدوارم بعد دیدن این نمایش به این موارد برسید:
پیش از قضاوت درباره دیگران، باید به پیچیدگی‌های زندگی و شرایط اونها توجه کنیم.
قضاوت زودهنگام اغلب ناشی از عدم آگاهی یا پیش‌داوری ما هستش.
به حقیقت نمی‌توان به‌سادگی و فقط بر اساس آنچه دیده یا شنیده میشه، دست یافت.
خوشحالم که تونستم در اجرای شب گذشته این اثر حضور داشته باشم و لذت ببرم. خداقوت به همه عوامل این اثر.
سجاد خلیل زاده
دیدگاه خود را بیان کنید