ویروس فابینگ

«فابینگ» چیست و چگونه ما را تهدید می‌کند؟

بنا به تعریف Phubbing عملی است که باعث می شود افراد در محیط‌های اجتماعی یا خانوادگی به جای توجه به دیگران به تلفن خود نگاه کنند. مطالعات بسیاری نشان داده‌اند که فابینگ به روابط اجتماعی افراد آسیب می‌زند و کودکان را به افسردگی دچار می‌کند.

شاید تا به حال اصطلاح فابینگ را نشنیده باشید اما مطمئن باشید جزئی از زندگی روزانه شماست. وقتی از سر کار خسته به منزل برمیگردید و سر میز یا سفره شام همسر یا فرزند شما سرش را در گوشی تلفن همراهش کرده و با کلمات مبهم به شما پاسخ می دهد گرفتار فابینگ هستید. وقتی در مهمانی ها و دورهمی های دوستانه یا فامیلی بعد از سلام و احوالپرسی اولیه هر کس به گوشی همراهش مشغول می شود گرفتار فابینگ هستید. وقتی که در روابط عاطفی و زناشویی با شریک یا همسر خود به کافه ای رفته اید یا در منزل نشسته اید و یکی از شما مدام گوشی تلفنش را چک می کند گرفتار “فابینگ” شده اید.

استفاده از تلفن همراه به عنوان بخشی از زندگی مدرن، حتی اگر آزار دهنده باشد ممکن است بی ضرر به نظر برسد اما تحقیقات نشان می دهد که فابینگ می تواند به روابط شما آسیب برساند.

“اِما سپپلو”، روانشناس دانشگاه های استنفورد و ییل و نویسنده کتاب “مسیر خوشبختی” می گوید: «هر چند فابینگ به این معنی است که شما از طریق رسانه های اجتماعی یا پیام کوتاه با کسی ارتباط برقرار می کنید اما در واقع می تواند روابط حضوری و لحظه ای شما را به شدت مختل کند.»

یک مطالعه نشان داد که بیش از ۱۷ درصد افراد حداقل چهار بار در روز در حضور دیگران و به هنگام صحبت با آنها دزدکی تلفن‌شان را چک می‌کنند. تقریباً ۳۲ درصد افراد نیز دو تا سه بار در روز فابینگ می‌کنند.

اگرچه شاید این رفتار چیز مهمی به نظر نرسد، اما تحقیقات نشان می‌دهد که فابینگ می‌تواند به روابط و سلامت روان شما آسیب برساند.

فابینگ (Phubbing) چیست؟

در بهار سال ۲۰۱۲ فرهنگ لغت Macquarie استرالیا و آژانس تبلیغاتی McCann گروهی از متخصصان زبان را گرد هم آوردند تا بر پدیده‌ای رایج در عصر تلفن‌های هوشمند نامی بگذارند. آنها این پدیده را فابینگ ‘Phubbing’ لقب دادند و آنرا چنین تعریف کردند: “عمل نادیده گرفتن کسی که با شما صحبت می کند با توجه و نگاه کردن به تلفن همراه خود” یا “عمل خنثی کردن روابط شخصی در یک محیط اجتماعی با نگاه کردن به تلفن به جای توجه به دیگری “.

بنا به تعریف، ‘Phubbing’ عملی است که باعث می شود افراد در محیط‌های اجتماعی یا خانوادگی به جای توجه به دیگران به تلفن خود نگاه کنند. یا به عبارت ساده تر: “بی‌اعتنایی به دیگران با نگاه کردن به تلفن همراه”.

فابینگ چگونه بر روابط ما تأثیر می گذارد؟

از سال ۲۰۱۲ تا کنون مطالعات زیادی در مورد عوارض و پیامدهای فابینگ در روابط اجتماعی، بین فردی، زناشویی و کودکان انجام شده که همگی بر پیامدهای منفی فابینگ تاکید داشته اند. مطالعه‌ای در سال ۲۰۱۲ نشان داد که صرف حضور تلفن همراه در حین مکالمه – حتی اگر از آن استفاده نشود – کافی است تا مردم احساس ارتباط کمتری با یکدیگر داشته باشند.

فابینگ باعث می‌شود توانایی صحبت کردن رودررو و ایجاد رابطۀ حضوری با دیگران آسیب ببیند. امروزه بیش از سه چهارم ایرانیان تلفن هوشمند دارند، بنابراین ممکن است مشکل فابینگ روز به روز برای ما بدتر شود و پیامدهایش بیش از این روابط اجتماعی را گسسته و تخریب کند.

یک مطالعه نشان داد که ارسال پیام کوتاه sms در هنگام مکالمه رو در رو باعث می شود که همه افراد درگیر در مکالمه، تجربه رضایت بخشی از آن نداشته باشند. استفاده از تلفن همراه و تلفن‌های هوشمند همچنین می‌تواند در ازدواج تأثیرگذار باشد.

یک مطالعه نشان داد که فابینگ رضایت زناشویی را خصوصا در آغاز ازدواج و دوران نامزدی کاهش می دهد. تنش و درگیری بر سر استفاده از تلفن دلیل این کاهش رضایت بود.

مطالعه دیگری نشان داد وجود فابینگ در روابط زناشویی به افسردگی زوجین می‌انجامد و نیز این همسران میزان افسردگی بالاتری را تجربه می کنند. این محققان می گویند: “اگر شریک زندگی شما مشغول تلفن است بدان معنی است که او در آن لحظات با هم بودن چیز دیگری را بر شما اولویت می دهد” و این به روابط شان صدمه می زند.

همچنین یک مطالعه در مورد تاثیر فابینگ بر روابط والدین و فرزندان اثبات کرد که کودکان و نوجوانانی که والدین شان درگیر فابینگ هستند تا ۶۰ درصد بیشتر دچار افسردگی، پرخاشگری، گوشه گیری و انزوا می‌شوند.

بنا به تحقیقات فابینگ همچنین بر روابط درون خانوادگی تاثیر منفی گذاشته میزان تعلق و وابستگی خانوادگی اعضا را کاهش می‌دهد.

فابینگ چگونه بر سلامت روان تأثیر می گذارد؟

از سال ۲۰۱۲ تا کنون مطالعات زیادی در مورد عوارض و پیامدهای فوبینگ در روابط اجتماعی، بین فردی، زناشویی و کودکان انجام شده که همگی بر پیامدهای منفی فوبینگ تاکید داشته اند.

مطالعه ای در سال ۲۰۱۲ نشان داد که صرف حضور تلفن همراه در حین مکالمه – حتی اگر از آن استفاده نکنید – کافی است تا مردم احساس ارتباط کمتری با یکدیگر داشته باشند.

یک مطالعه منتشر شده در مجله روانشناسی کاربردی اجتماعی نشان داد که افرادی که مورد فابینگ قرار می گیرند از این موضوع بسیار بیشتر ناراحت می شوند تا وقتی که اصلا از آنها چیزی پرسیده نشود.

نیروی محرک این احساسات چیست؟

مطالعات نشان داده است که فابینگ ۴ نیاز اساسی انسان را تهدید می کند این نیازهای اصلی عبارتند از:

احساس تعلق داشتن

اعتماد به نفس

زندگی معنادار

احساس کنترل داشتن

وقتی کسی پیش شما با تلفنش مشغول می‌شود، شما ممکن است احساس طردشدن و محروم شدن از مصاحبت او را بکنید. این می‌تواند تأثیر قابل توجهی بر سلامت روان شما داشته باشد.

تحقیقات همچنین نشان می دهد افرادی که دچار فابینگ هستند تمایل زیادی دارند تا تلفن‌شان همیشه در دسترس باشد تا با شبکه رسانه‌های اجتماعی ارتباط برقرار کنند و به این وسیله خلاء ارتباط حضوری یا رودررو را پر کنند. این شروع یک چرخه معیوب است.

به علاوه، غواصی در شبکه های اجتماعی ممکن است مشکل را بدتر کند. بر اساس تحقیق منتشر شده در کتاب “کامپیوتر و رفتار انسانی” (Computers and Human Behavior)، شبکه های اجتماعی می‌توانند احساس افسردگی را بدتر کنند و هر چه بیشتر از رسانه های اجتماعی استفاده کنید ، احتمال احساس افسردگی یا اضطراب شما بیشتر است.

مطالعه‌ای دیگر نشان داد افرادی که هنگام صرف غذا با دوستان یا خانواده از تلفن خود استفاده می کنند نسبت به افرادی که این کار را نمی کنند، از وعده غذایی خود کمتر لذت می‌برند. یک آزمایش پیگیری نشان داد که استفاده از تلفن با ایجاد حواس پرتی و کاهش اشتیاق، لذت تعاملات رودررو را در دور میز غذا از بین می‌برد؛ امری که به کاهش روابط خانوادگی منجر می‌شود.

آیا شما دچار فابینگ هستید؟

علامت شماره یک مبنی بر اینکه شما دچار فابینگ هستید، تلفن همراه شما است. اگر تلفن شما همیشه با شماست چون می ترسید تماس، اعلانات یا به روزرسانی وضعیت را از دست بدهید ، احتمالاً دچار فابینگ هستید.

سه نشانه دچار بودن به فابینگ به این شرح است:

همزمان دو مکالمه دارید، یکی از طریق تلفن و و یکی با شخص روبرویتان. شما به احتمال زیاد هیچکدام از این دو مکالمه را با موفقیت انجام نمی دهید و مطمئناً فیوب “Phub” (دچار فابینگ) هستید.

سرمیز یا سفره غذا یا دیگر موقعیت‌های اجتماعی با تلفن خود مشغول می‌شوید. قرار دادن تلفن کنار بشقاب غذا علامت هشداری است که نشان می دهد به زودی ارتباطات خانوادگی تان دچار اختلال خواهد شد.

یادتان باشد حتی لازم نیست تلفن خود را در حین مکالمه لمس کنید تا روی رابطه شما تأثیر منفی بگذارد. یک مطالعه نشان داده است که تنها وجود تلفن در دستان یا کنار شما باعث می‌شود همسر، فرزند، خانواده یا دوستان و همکارانتان کمتر با شما ارتباط برقرار کنند.

بدون چک کردن تلفن نمی توانید شام، نهار یا صبحانه تان را تمام کنید. این نشانه‌ای از دلهره و ترسی واقعی در شماست. ترسِ از دست دادن تماس، پیام یا پست جدیدی در شبکه های اجتماعی.

با عوارض فابینگ آشنا شوید

به عنوان اولین عارضه ممکن است دیگران هم با شما مقابله به مثل کنند که البته این کار به ضرر خودشان هم تمام می‌شود و آن‌ها نیز با ابتلا به این عارضه خود را از لذت حضور و همنشینی با دیگران محروم می‌کنند و شاید هم به علت بی‌توجهی‌تان به آن‌ها ارتباط عاطفی و کلامی خود را با شما کم کنند و شما را در فهرست سیاه خود قرار دهند.

همچنین فابینگ در بلند مدت باعث آسیب به عواطف فردی، اجتماعی، خانوادگی و زناشویی می‌شود، به طوری‌که ارتباطات انسانی در برخی موارد رنگ قهر و خشونت به خود می‌گیرد. در ضمن، پدران و مادرانی که این راه را در پیش می‌گیرند، به جای آن‌که ساعاتی را در منزل به گفتگو، همنشینی و دورهمی با فرزندان اختصاص دهند، این شیوه را به فرزندان شان هم منتقل می‌کنند و فرزندان با الگوبرداری نامناسب از آن‌ها به این کار عادت و زندگی شبانه‌روزی خود را صرف گشت و گذار در دنیای مجازی می‌کنند.

۳ راه برای جلوگیری از فابینگ شدن

اگر فکر کردن به خارج شدن و کنار گذاشتن شبکه های اجتماعی شما را عصبی کرده و مزاجتان را به هم می ریزد، تنها نیستید. در واقع، یک مطالعه نشان داده که تمایل به بررسی و چک کردن شبکه های اجتماعی بیشتر از میل به رابطه جنسی است. اما این بدان معنا نیست که شما نمی‌توانید روش‌های دیگری را بدون توجه بی‌وقفه، برای چک کردن رسانه‌های اجتماعی یاد بگیرید و از دچار شده به فابینگ پرهیز کنید.

۱- غذایتان را بدون تلفن بخورید

وقتی زمان غذا خوردن است، اعم از صبحانه، نهار یا شام، مهم نیست کجا هستید ، تلفن را کنار بگذارید. اگر فکر می کنید اعلان یک پیام می تواند حواس شما را پرت کند، تلفن خود را نیز در حالت «مزاحم نشوید» یا “هواپیما” قرار دهید.

هر وعده غذایی را به به موقعیتی برای گفتگو و صحبت کردن با همسر، فرزندان، خانواده، دوستان یا همکاران تبدیل کنید و با آنها گفت و شنودی صمیمانه داشته باشید. ممکن است در ابتدا از این اجبار احساس خوبی نداشته باشید، اما به زودی با گفتگوی رو در رو احساس راحتی بیشتری خواهید کرد.

۲- تلفن را از دسترس خود دور کنید

وقتی به خانه برمی‌گردید یا پس از اتمام کار روزانه حداقل برای دو ساعت تلفن خود را در جایی دور از دست قرار دهید. مثلا در ماشین یا در کشوی میز یا در جیب کت. ممکن است روزهای اول احساس کنید عضوی را از دست داده اید، اما نترسید که تلفن خود را دور از دسترس قرار داده اید – و آن را در همانجا بگذارید. مطمئن باشید هر پیام یا علان یا به روز رسانی در گوشی شما منتظر می ماند و ناپدید نمی شود. برای تماس های ضروری از تلفن ثابت یا یک گوشی معمولی غیر هوشمند استفاده کنید.

۳- خود را به چالش بکشید

نیاوردن تلفن به سر میز یا سفره غذا یا گذاشتن آن در ماشین یا جیب کت را به چالشی برای خود تبدیل کنید و برای پیروزی در آن تلاش کنید. این گونه انگیزه مضاعفی برای پرهیز از فابینگ خواهید داشت که به شما کمک می کند اوقاتی را در روز از تلفن هوشمندتان دور باشید.

علاوه بر این ها به تدریج چالش های دیگری برای خود ایجاد کنید یا آن را با دیگران به اشتراک بگذارید.

۳ راه برای کمک به فابینگ دیگران

اگر می خواهید به یکی از عزیزان خود کمک کنید تا از فابینگ دست بردارد، این سه مرحله برای شروع وجود دارد:

۱- رفتار درست خودتان را الگوی آنها قرار دهید

اگر می خواهید وقتی کنار همسر، فرزند، اعضای خانواده یا دوست خود نشسته اید مورد فابینگ قرار نگیرید و به آنها کمک کنید که دچار فابینگ نشوند، مثال خوبی برای آنها باشید.

وقتی کنار آنها روی مبل نشسته اید، تلفن خود را کنار بگذارید. از آنها نخواهید تا در زمان دیدارتان چیزی را در گوشی شان به شما نشان دهند. با سایر افرادی که نشسته اند وارد گفتگو شوید. مطمئن باشید آنها این نکته را خواهند فهمید.

۲- با آنها صحبت کنید

هیچ چیز مثل عشق و محبت اثر گذار نیست. اگر کسی که با او ارتباط دارید عادت به فابینگ دارد، با او راجع به این مساله صحبت کنید و به او بگویید که فابینگش چه تاثیر بدی روی روابط شما می گذارد. اگر نمی توانید این مطلب را رو در رو بگویید برایش یک ایمیل بدهید یا پیغام بگذارید.

در هر صورت به آنها بگویید که این کار را دوست ندارید و سپس به آنها کمک کنید تا عادت های بهتری پیدا کنند.

۳- دلسوز باشید

فابینگ اعتیاد واقعی نیست، اما یک مشکل انگیزشی است. رفتارهای آموخته شده مدتی طول می کشند تا از بین بروند، بنابراین صبور باشید و انها را درک کنید، اما در ضمن محکم باشید و از خواسته تان عقب نشینید.

آیا بیماری فضای مجازی دارید؟

«بیماری های فضای مجازی» معضل غیر قابل انکاری است که انسان امروز به آن دچار شده است. بیماری که این روزها در فضای مجازی با شکل و شمایل متفاوت خودش را در رفتار کاربران بروز می دهد.

رسانه و فضای مجازی، در کنار همه خوبی ها و بدی هایش، گاهی بلای جان ما می شود و بیشتر از آنکه به درد ما بخورد، دردی به دردهای ما اضافه می کند تا در عصر فنّاوری، به بیماری های رسانه ای دچار شویم.
بیماری هایی که در اثر کنجکاوی آدم ها و استفاده افراطی و نادرست از تکنولوژی پدید می آیند. ایران هم از جمله کشورهایی است که در زمانی کوتاه با حجم انبوهی از این ابزارهای تکنولوژی روبه رو شد و درنتیجه به همان میزان با مشکلات پیرو آن هم مواجه گردید.

اعتیاد مجازی؛ بدون وای فای هرگز!

شایع ترین بیماری عصر مدرن که شاید بیشترمان به آن مبتلا باشیم، اعتیاد به اینترنت است و همین اعتیاد و نیاز مبرم به وای فای گاهی به سوژه خنده تبدیل می شود. هنگامی که صحبت از اینترنت باشد، این اعتیاد می تواند به چیزهای زیادی پیدا شود، از تایپ کردن گرفته تا بازدید از اتاق های گپ زنی، خرید آنلاین و یا بازی های چند نفره.
اعتیاد به اینترنت آن قدر جدی و واقعی است که مراکز بازپروری برای آن به وجود آمده است. به طور مثال، در مراکز بازپروری معتادان به اینترنت در کره جنوبی با استفاده از مدرسان نظامی، به معتادان تمرین های بدنی نسبتاً شدید شبیه تمرین های نظامی می دهند.
نشست های گروهی با مشاور برگزار می کنند و کارگاه های روان درمانی برای معتادان ترتیب می دهند.
کره جنوبی به لحاظ سرعت اینترنت در رتبه های اول جهان به حساب می آید و برای همین هم، اعتیاد به اینترنت در کره جنوبی در سال های اخیر به صورت یک مشکل ملی درآمده و میزان مرگ ومیر ناشی از خستگی و از پا افتادگی پس از انجام بازی های آنلاین روزبه روز در حال افزایش است.
ولی خوشبختانه سرعت کم اینترنت در ایران، اجازه استفاده از خیلی از خدمات آن و به تبع صدمات ناشی از آن را از ما می گیرد.

بی اخلاقی رسانه ای و تاخر فرهنگی

یکی از آزاردهنده ترین بیماری های مجازی که نه تنها خودمان را اذیت می کند، بلکه ترکش های آن به کاربران دیگر کشورها هم اصابت می کند، مسئله آدم هایی است که به خاطر شخصیت مجازی شان، خود را مجاز می دانند که به هر صفحه ای سر بزنند و برای هر شخصیتی از فوتبالیست گرفته تا هنرمند تا حتی دختر رئیس جمهور فلان کشور نظر بگذارند، دعوا کنند و ناسزا بگویند و حتی با او شوخی کنند و این قضیه بیشتر حالت سرگرمی بگیرد. چیزی که باعث شده بسیاری از چهره های جهانی برای روبه رو نشدن با حجم این نظرات، صفحات اینستاگرام خود را شخصی کنند.
حالا گذشته از اینکه چرا این کار انجام می شود، باید پرسید که چطور و چرا وقت خود را برای جستجوی این افراد و بعد به خاک و خون کشیدن صفحات آن ها صرف می کنیم.
اعتیاد به اینترنت آن قدر جدی و واقعی است که مراکز بازپروری برای آن به وجود آمده است. به طور مثال، در مراکز بازپروری معتادان به اینترنت در کره جنوبی با استفاده از مدرسان نظامی، به معتادان تمرین های بدنی نسبتاً شدید شبیه تمرین های نظامی می دهند
دکتر «امان الله قرایی» جامعه شناس و استاد دانشگاه درباره این اثرات سوء رسانه و مواجهه نادرست با آن در ایران می گوید: «اصولاً وقتی که تکنولوژی وارد می شود، یک مقدار نابه هنجاری های رفتاری، فکری و روحی به وجود می آید. ذات فنّاوری این گونه است.
ابتدای قرن ۱۵ هم انقلاب صنعتی فکر، رفتار، فرهنگ و حتی دین و عقاید را عوض و تضعیف کرد. در ایران هم به همین شکل است و اگر مدتی بگذرد و مردم به آن انس پیدا کنند، این مشکلات کمتر می شود.
در آمریکا و اروپا هم چنین مواجهه احساسی با این ابزار وجود داشته است، با این تفاوت که ما در ایران با پدیده ای به نام «تأخر فرهنگی» روبه رو هستیم. تأخر فرهنگی فاصله بین ابزار فرهنگی و رفتار مناسب افراد با آن پدیده است. تهیه ابزار تکنولوژی طولی نمی کشد، اما آموزش رفتار صحیح با آن سال ها ممکن است به درازا بکشد.
مرتباً صنعت در حال تغییر است و انسان هم در برابر آن کنجکاو است و همین به یک بیماری تبدیل شده است و از جایی که اوقات فراغت در ایران زیاد است و این اوقات فراغت هم پر نمی شود، افراد مجبور هستند وقت خود را با این صنعت پر کنند. اگر در جامعه ای بیکاری هم وجود داشته باشد، این امر مزید بر علت می شود و استفاده افراطی از فضای مجازی را بیشتر می کند.»

به خاطر یک مشت لایک؛ بیماری دیده شدن

این بیماری آن قدر جدی است که برخی به خاطر آن تا پای مرگ هم رفته اند. قصه اینجاست که از یک طرف عده ای برای لایک گرفتن، از جزئی ترین و خصوصی ترین وجوه زندگیشان ژس می گیرند و با دیگران به اشتراک می گذارند و منتظر شمردن لایک های آن می شوند و برای همین است که با دخترها و پسرهایی مواجه می شویم که با آرایش ها و ژست های مختلف چشم در دوربین سلفی گوشی می دوزند و گاهی با مخاطب خود هم ارتباط می گیرند و حتی معروف هم می شوند و برای همین بیماری است که در مواقع بحران ها به جای کمک کردن، دکمه ضبط فیلم موبایلمان را فشار می دهیم و منتظر وقوع فاجعه می شویم و بالاخره به خاطر همین بیماری گاهی برای گرفتن یک سلفی ترسناک و رکورد زدن، جانمان را هم به خطر می اندازیم!

بیماری لودگی و فیلمسازی به سبک اینستاگرام

یکی از مواردی که ما ایرانی ها در آن استعداد ویژه ای داریم، طنازی و لطیفه گویی و لطیفه سازی است؛ اما گاهی این استعداد از حد فراتر می رود و به مسخره کردن می رسد. کافی است کمی صفحه اینستاگرام خود را بالا و پایین کنید تا با حجم انبوه پسران روسری به سر مواجه شوید که خود به کارگردان هایی تبدیل شده اند که از هر موضوعی سوژه خنده می سازند و سریع آن را تبدیل به فیلم کوتاه می کنند و اتفاقاً با استقبال هم مواجه می شوند.
فضای مجازی مطالعه عمیق را از بین می برد و در عوض مطالعه سطحی انبوه را جایگزین می کند
این امر در ابتدا شاید جالب به نظر برسد؛ اما همین سرگرمی جالب وقتی ادامه پیدا می کند، به لودگی می رسد و باعث مرزشکنی و عرف شکنی های زیادی می شود.

فضای مجازی آدم ها را سطحی می کند

بزرگ ترین آسیبی که سوغات رسانه و فضای مجازی به حساب می آید، سطحی شدن آدم هاست. فضای مجازی کم کم از ما نسلی می سازد که حوصله ندارد کتاب به دست بگیرد و ساعت ها محو صفحات کاغذی آن بشود و یا اینکه ساعت ها درباره یک موضوع علمی حرف بزند، بخواند و آن را دنبال کند و برای همین روزبه روز تیراژ کتاب ها پایین می آید و افراد کمتر حوصله مطالعه عمیق دارند و ترجیح می دهند ساعت ها وقت خود را بین صفحات مختلف شبکه های مجازی سپری کنند تا اینکه نصف همان زمان را به کتاب خواندن یا حتی شنیدن یک کنفرانس علمی بگذرانند. فضای مجازی مطالعه عمیق را از بین می برد و در عوض مطالعه سطحی انبوه را جایگزین می کند.

نکته پایانی

به طور کلی، این نتایج یادآوری خوبی است که بدانیم اگرچه تلفن های هوشمند ما می‌توانند کارهای بسیاری را برای ما انجام دهند، اما یک چیز را نه تنها نمی‌توانند انجام دهند بلکه ممکن است بر آن تاثیر منفی بگذارند و آن حفظ روابط ما با افرادی است که دوستشان داریم.

به هر حال برای آن که در خانواده بیشتر حضور داشته باشید، وقتی به خانه می‌رسید، گوشی هوشمند خود را در جیب خود بگذارید!